<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 942 Gion Antoni Bühler <lb/>
novamein. Ün di il princip cattet siu carroçèr nella stanza del portier <lb/>
cun ün codesch in maun. Il princip il demandet, tgei che el fetgi, e Gianin <lb/>
gli respundet s' inrossind, che il imprendi la lingua tudesca. „Brav!“ schet <lb/>
il princip, „sche vus haveis plascher d' imprender questa difficila lingua, <lb/>
5 jeu vus procurerà ün instructur, il qual vus l' insegna“. Et in verdad, il <lb/>
princip faget çercar ün bun magister per Gianin et il laschet iustruir a <lb/>
sias spesas. Gianin se profitet de questa buna occasiun et imprendent il <lb/>
tudesc cun tota diligenza et er cun bun success. In treis meins circa el <lb/>
favellava andantamein tudesc, fratant che ils serviturs, ils quals eran <lb/>
10 Italians, savevan amò gnanc ün plaid de questa lingua, la quala els nomnavan <lb/>
… üna lingua barbara. Gianin però continuet cun siu studi e non <lb/>
imprendet be da çiançiar il tudesc, dimperse er da leger e scriver. <lb/>
Audind il princip ün di, che Gianin discurreva gia francamein tudesc <lb/>
cun ün hum ester avant siu hotel, el se miravigliet dels progress che siu <lb/>
15 carroçèr haveva gia fatgs e comezet er el a favellar tudesc cun Gianin e <lb/>
gli schet ün di: „Dann, che jeu non hai conoschiu vos buns talents avant, <lb/>
aschiglioc jeu havess fatg da vus inzatgei plü che be ün carroçèr. Ma <lb/>
Gianin gli respundet, che el sei compleinamein content cun sia occupaziun <lb/>
da carroçèr e non giavüschi inzatgei meglier. El continuet ses studis cun <lb/>
20 instancabla diligenza e manava … in mez la viva populaziun de Viena üna <lb/>
vita quieta e solida, sco sche el fuss ün hum attempau, cumbein che el <lb/>
non haveva amò compleniu siu 21 avel ann. Ils serviturs italians eran <lb/>
da plü leva pasta; quels [p. 235] çercavan ils plaschers della capitala imperiala, <lb/>
… cura et inua che els savevan e podevan. Lur conduita non era <lb/>
25 giust ün' exemplara. Els çercavan er d' ingivinar Gianin in lur societads, <lb/>
ma invan; quei restava adüna a casa las seras, s' occupand cun caussas <lb/>
utilas, in pe dad ir a çercar vans plaschers e spender inutilmein sia <lb/>
moneida. El voleva plü bugen viver solid e spargnar siu guadagn, per <lb/>
saver mantener sia cara mamma tant meglier nels dis de sia vegliadüna. <lb/>
30 Et el haveva cert raschun. Quantas inutilas expensas fa la giuventüna <lb/>
suvent, çercand ogni di be custeivlas recreaziuns, senza pensar alla possibilitad, <lb/>
… che il temps futur la possi metter in sittuaziuns, nellas qualas <lb/>
ella savess applicar meglier la moneida acquistada. <lb/>
Cumbein che il mava (geva) excellent cun Gianin a Viena, el comenzet <lb/>
35 totüna plaun a plaun ad esser plü trist. Il clima, il qual era qua plü <lb/>
fresc che in Italia, gli faget indament (adimaint) sia patria grischuna e <lb/>
sia cara mamma, della quala el da ditg innà non haveva reçert novas. E <lb/>
vegnind allura a Viena alla fin del ann üna bella nevada, Gianin daventet <lb/>
aunc plü trist e taciturn. Neiv el non haveva mai vis in Italia, ma qua <lb/>
40 a Viena ella era crodada in granda massa sco in nossas muntagnas grischunas. </body> </text></TEI>