Band: IV

Seite: 913 Zur Bandauswahl

In Band IV liegen die Seitenzahlen zwischen 5 und 1032.
L' uniun dels dialects rhätoromans
913
ils dialects sursilvans scrivan phoneticamein cun tg, et ils Engiadinès plü etymologicamein
… cun ch. Quei eis la soletta essenziala diversitad orthographica; …
tot las autras diversitads giaschan u existan be nella diversa pronunciaziun
e nel sviament de vocals e consonants, sco jeu hai mussau nel antecedent.
L' introducziun del „ç“ (c cun cedilla) in pe del tsch, il monstrum 5
romansch, per la seconda modificaziun del c, la quala füt conclusa anno
1866 dad üna conferenza linguistica alla Punt (Reichenau), non eis aunc
daventada üna generala, cumbein che ella eis cert da raccommendar, perquei
che quest möd da scriver conserva als plaids l' etymologia, ils salva dal barbarismus
… german et als dat da novamein üna figura e phisionomia romanscha. — 10
Il terz punct de quest referat, nempe, co ün hagi da proceder per
arrivar all' uniun dels dialects, senza offender e supprimer l' ün u l' auter
de quels, eis gia per part dissolt nels puncts antecedents. Nel prim punct
jeu hai provau da mussar, co ils divers dialects se pon completar viceversa,
… acceptand plaids et expressiuns, che als mauncan, dad auters dialects, 15
in pe da in simils cass recurrer a linguas estras. Jeu sun persvas, che
negün farà opposiziun ad üna tala proposta, la quala contribuirà bler
all' avicinaziun et uniun dels divers idioms. Ma sche ün vol exsequir
questa caussa, ün sto er comenzar a studiar il romansch e ses dialects.
Jeu hai melsinavant raccommendau la purificaziun dels divers dialects, 20
principalmein dals verbs adverbials u preposizionals, dels quals nus havein
ün' itêra legiun. Returnein nus als vers verbs romanschs, sche eis l' uniun
materiala quasi exsequida, e nus havein allura be aunc da çercar ils adequats
… e giusts principis per nus unir nella pronunciaziun de quels e simils
plaids, ils quals jeu hai enumerau in miu second punct sur las variaziuns 25
in nos dialects. Jeu creia, che il sei facil da cattar tals principis, ils quals
mintga dialect po acceptar, sche el daçertamein se vol cultivar e returnar
ad üna favella romanscha. Naturalmein che tota animositad, tota predilecziun
… per ün u l' auter dialect sto tascher, cur il se tracta da porscher
il maun als frars. Ün sto be tener in ögl la necessitad e l' utilitad dell' 30
uniun e la giustezza dels principis e se deliberar da preoccupaziun e da
tots pregiudicis. Il surpassass il spazi de quest simpel referat, il qual vol be
provocar üna discussiun [p. 57] sur l' uniun dels dialets, sche jeu voless detagliadamein
… fixar propostas e principis per üna tala uniun; jeu vögl qua be s-chizzar …
intgüns principis generals, remettend alla discussiun d' intrar nellas specialitads. 35
Per nus unir nels plaids, ils quals mussan sviaments nels vocals e
consonants nels divers dialects, nus stovein in prima linea çercar e conoscher
… la derivaziun dels respectivs plaids; havein nus cattada quella,
sche çerchein nus in noss dialects quella forma, la quala s' avicinescha il
plü al plaid original, e giust quella salvein nus allura in prima linea per 40
Romanische Forschungen XXX. 58
<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> L' uniun dels dialects rhätoromans <lb/>
913 <lb/>
ils dialects sursilvans scrivan phoneticamein cun tg, et ils Engiadinès plü etymologicamein <lb/>
… cun ch. Quei eis la soletta essenziala diversitad orthographica; … <lb/>
tot las autras diversitads giaschan u existan be nella diversa pronunciaziun <lb/>
e nel sviament de vocals e consonants, sco jeu hai mussau nel antecedent. <lb/>
L' introducziun del „ç“ (c cun cedilla) in pe del tsch, il monstrum 5 <lb/>
romansch, per la seconda modificaziun del c, la quala füt conclusa anno <lb/>
1866 dad üna conferenza linguistica alla Punt (Reichenau), non eis aunc <lb/>
daventada üna generala, cumbein che ella eis cert da raccommendar, perquei <lb/>
che quest möd da scriver conserva als plaids l' etymologia, ils salva dal barbarismus <lb/>
… german et als dat da novamein üna figura e phisionomia romanscha. — 10 <lb/>
Il terz punct de quest referat, nempe, co ün hagi da proceder per <lb/>
arrivar all' uniun dels dialects, senza offender e supprimer l' ün u l' auter <lb/>
de quels, eis gia per part dissolt nels puncts antecedents. Nel prim punct <lb/>
jeu hai provau da mussar, co ils divers dialects se pon completar viceversa, <lb/>
… acceptand plaids et expressiuns, che als mauncan, dad auters dialects, 15 <lb/>
in pe da in simils cass recurrer a linguas estras. Jeu sun persvas, che <lb/>
negün farà opposiziun ad üna tala proposta, la quala contribuirà bler <lb/>
all' avicinaziun et uniun dels divers idioms. Ma sche ün vol exsequir <lb/>
questa caussa, ün sto er comenzar a studiar il romansch e ses dialects. <lb/>
Jeu hai melsinavant raccommendau la purificaziun dels divers dialects, 20 <lb/>
principalmein dals verbs adverbials u preposizionals, dels quals nus havein <lb/>
ün' itêra legiun. Returnein nus als vers verbs romanschs, sche eis l' uniun <lb/>
materiala quasi exsequida, e nus havein allura be aunc da çercar ils adequats <lb/>
… e giusts principis per nus unir nella pronunciaziun de quels e simils <lb/>
plaids, ils quals jeu hai enumerau in miu second punct sur las variaziuns 25 <lb/>
in nos dialects. Jeu creia, che il sei facil da cattar tals principis, ils quals <lb/>
mintga dialect po acceptar, sche el daçertamein se vol cultivar e returnar <lb/>
ad üna favella romanscha. Naturalmein che tota animositad, tota predilecziun <lb/>
… per ün u l' auter dialect sto tascher, cur il se tracta da porscher <lb/>
il maun als frars. Ün sto be tener in ögl la necessitad e l' utilitad dell' 30 <lb/>
uniun e la giustezza dels principis e se deliberar da preoccupaziun e da <lb/>
tots pregiudicis. Il surpassass il spazi de quest simpel referat, il qual vol be <lb/>
provocar üna discussiun [p. 57] sur l' uniun dels dialets, sche jeu voless detagliadamein <lb/>
… fixar propostas e principis per üna tala uniun; jeu vögl qua be s-chizzar … <lb/>
intgüns principis generals, remettend alla discussiun d' intrar nellas specialitads. 35 <lb/>
Per nus unir nels plaids, ils quals mussan sviaments nels vocals e <lb/>
consonants nels divers dialects, nus stovein in prima linea çercar e conoscher <lb/>
… la derivaziun dels respectivs plaids; havein nus cattada quella, <lb/>
sche çerchein nus in noss dialects quella forma, la quala s' avicinescha il <lb/>
plü al plaid original, e giust quella salvein nus allura in prima linea per 40 <lb/>
Romanische Forschungen XXX. 58 </body> </text></TEI>