Band: IV

Seite: 912 Zur Bandauswahl

In Band IV liegen die Seitenzahlen zwischen 5 und 1032.
912 Gion Antoni Bühler
scriver: hum, human, haver, hereditad, hospitalitad, … humid, Helvezia,
… honest, honur, stante che be paucs scribents moderns, imitand
l' italian, ommettan in quests plaids il h; per inconter ün po scriver:
ostier, osteria u ostria, oz, ier senza essend questa maniera da
5 scriver quests plaids gia quasi generala.
Per completar la survista dellas diversitads tranter nos dialects, [p. 55] ün
sa er far menziun dellas paucas metathèsas u metàthesis, las qualas ün
catta qua e là nels singuls dialects. Nels dialects cisalpins, principalmein
nels rhenans, ün disch p.e. sgartar, sgarsar, scarvon, curdar, sgarschur,
10 … tarmetter etc. fratant che ils dialects engiadinès non fan metathèsa
in quels, ils pronunciand: … sgratar, sgrasar, scrivan, crodar, sgrischur,
trametter; … per inconter han ils Engiadinès intgünas autras metathèsas, las
qualas mauncan als dialects cisalpins e rhenans, sco p. e. alvar, arçeiver,
aldar, aldüm etc ils quals nus auters al Rhein pronunciein: … levar reçeiver
15 u reçever, ledar u ladar, ledüm u ladüm u ladem u ladim etc.
Ün catta be paucas similas metathèsas in noss dialects, e seran quellas
er negün impediment all' uniun de medems.
Er singuls plaids romanschs mussan üna granda variaziun nels divers
dialects, sco p. e intgüns pronoms personals, ils quals ün catta nellas sequentas
20 formas: jeu, jau, jou (je), eu, eug, geu (scheu), eau, ev, ea, ia,
iu, i; tü, ti, te, tei, toi; nus, nous, neus, nocs, nucs, no; vus,
vous, veus, vocs, vucs, vo etc. Er singuls substantivs mussan remarcablas
varietads, sco p.e. il plaid: emda, emma, emna, jamna, jamma,
eivna etc. Ma tot quellas bagatellas sun facilmein da superar, sche ün
25 ha üna gada la buna voluntad, da far fin alla confusiun.
Ils pronoms enclitics, v. d. ils pronoms personals al dativ et accusativ,
ils quals sco objects della proposiziun sun prefixs u anteposts al verb objectiv,
… sun da cattar nell' itêra literatura veglia, se han però pers per la
granda part nels dialects moderns della Surselva et in auters dialects
30 rhenans; returnand però plaun a plaun alla literatura veglia, ün po facilmein
… cattar ün' uniun per quels, cumbein che existevan gia nel romansch
vegl in quest rapport intgüna diversitad. Jeu non pos oz intrar in questa
materia, per non stover dar al referat üna extensiun memia granda. La discussiun
… sur questa materia ün sa unir cun quella sur la conjugaziun del verb.
35 Qua eis er il löc da far, almeins curtamein, menziun della diversa
forma externa tranter ils dialects cisalpins et ils transalpins, nempe dell'
orthographia. L' orthographia stat in negüns dialects giust sün fermas
cambas, e varieschan forsa ils scribents dels medems dialects in lur maniera
da scriver plü tranter els, che quei che Engiadina variescha dalla Surselva.
40 Divers [p. 56] veramein ün scriva be la prima modificaziun del c, la quala
<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 912 Gion Antoni Bühler <lb/>
scriver: hum, human, haver, hereditad, hospitalitad, … humid, Helvezia, <lb/>
… honest, honur, stante che be paucs scribents moderns, imitand <lb/>
l' italian, ommettan in quests plaids il h; per inconter ün po scriver: <lb/>
ostier, osteria u ostria, oz, ier senza essend questa maniera da <lb/>
5 scriver quests plaids gia quasi generala. <lb/>
Per completar la survista dellas diversitads tranter nos dialects, [p. 55] ün <lb/>
sa er far menziun dellas paucas metathèsas u metàthesis, las qualas ün <lb/>
catta qua e là nels singuls dialects. Nels dialects cisalpins, principalmein <lb/>
nels rhenans, ün disch p.e. sgartar, sgarsar, scarvon, curdar, sgarschur, <lb/>
10 … tarmetter etc. fratant che ils dialects engiadinès non fan metathèsa <lb/>
in quels, ils pronunciand: … sgratar, sgrasar, scrivan, crodar, sgrischur, <lb/>
trametter; … per inconter han ils Engiadinès intgünas autras metathèsas, las <lb/>
qualas mauncan als dialects cisalpins e rhenans, sco p. e. alvar, arçeiver, <lb/>
aldar, aldüm etc ils quals nus auters al Rhein pronunciein: … levar reçeiver <lb/>
15 u reçever, ledar u ladar, ledüm u ladüm u ladem u ladim etc. <lb/>
Ün catta be paucas similas metathèsas in noss dialects, e seran quellas <lb/>
er negün impediment all' uniun de medems. <lb/>
Er singuls plaids romanschs mussan üna granda variaziun nels divers <lb/>
dialects, sco p. e intgüns pronoms personals, ils quals ün catta nellas sequentas <lb/>
20 formas: jeu, jau, jou (je), eu, eug, geu (scheu), eau, ev, ea, ia, <lb/>
iu, i; tü, ti, te, tei, toi; nus, nous, neus, nocs, nucs, no; vus, <lb/>
vous, veus, vocs, vucs, vo etc. Er singuls substantivs mussan remarcablas <lb/>
varietads, sco p.e. il plaid: emda, emma, emna, jamna, jamma, <lb/>
eivna etc. Ma tot quellas bagatellas sun facilmein da superar, sche ün <lb/>
25 ha üna gada la buna voluntad, da far fin alla confusiun. <lb/>
Ils pronoms enclitics, v. d. ils pronoms personals al dativ et accusativ, <lb/>
ils quals sco objects della proposiziun sun prefixs u anteposts al verb objectiv, <lb/>
… sun da cattar nell' itêra literatura veglia, se han però pers per la <lb/>
granda part nels dialects moderns della Surselva et in auters dialects <lb/>
30 rhenans; returnand però plaun a plaun alla literatura veglia, ün po facilmein <lb/>
… cattar ün' uniun per quels, cumbein che existevan gia nel romansch <lb/>
vegl in quest rapport intgüna diversitad. Jeu non pos oz intrar in questa <lb/>
materia, per non stover dar al referat üna extensiun memia granda. La discussiun <lb/>
… sur questa materia ün sa unir cun quella sur la conjugaziun del verb. <lb/>
35 Qua eis er il löc da far, almeins curtamein, menziun della diversa <lb/>
forma externa tranter ils dialects cisalpins et ils transalpins, nempe dell' <lb/>
orthographia. L' orthographia stat in negüns dialects giust sün fermas <lb/>
cambas, e varieschan forsa ils scribents dels medems dialects in lur maniera <lb/>
da scriver plü tranter els, che quei che Engiadina variescha dalla Surselva. <lb/>
40 Divers [p. 56] veramein ün scriva be la prima modificaziun del c, la quala </body> </text></TEI>