<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 722 Placi a Spescha <lb/>
pràdikavel, va a skancalla. Jent si, sko stupent ómen gran, dat en enten la <lb/>
korniç ton, de manijont de stover sesurdar, e quàla boca skrola nounavon <lb/>
òl tàkst. <lb/>
[p. 290] Ùn auter, advertent defàkt de memoria, disón mal desposts, <lb/>
5 perdónai. Òl tierts seperds; visa: L ài freid, lò lavur preme, quint de far <lb/>
ùn plaçer, de vós nén disanimar; Deus dàti a vós rikla de vos pekaus, <lb/>
e perdóni quàls ent il nom d' òl bap, fil, e spirt sonç — amen. <lb/>
Ùna bein ordinada, e natùrale moda de plaidar, konpanada kon ùna <lb/>
moderada, resónante e klara vóç, pausas, e respirs en ùna bein regulada, <lb/>
10 e dràç centada moda de plaids, e sentenzias, fàrmas enprovas, e finas sprajudikadas <lb/>
… & sto àser quàla orazión, kò konvània lauditori, de dismeter òl <lb/>
mal, e prender òl bien. <lb/>
Bònas àn lòs qualitats eksternas, pàr ornar ùn oratur, mo per bia <lb/>
melióras àn lòs enternas. Klar entelàc, fàrma memoria, e bein spartent <lb/>
15 judici, atendent sin enprovas, e cirkunstanzias de persónas, loks, e temps, <lb/>
& àin, en jeneral, quàlas qualitats necesarias, kò deciden òl bien oratur. <lb/>
Cicero, e Quintilian àn, denter òls Romans, òls princis de l' oratoria, <lb/>
e de kou vein nòs lò nosa; denter òls Gràks: Demosthenes, & denter òls <lb/>
Franzos: Burdalu, e Masilon, & e denter autras nazións sai iou ka quals <lb/>
20 pràponer. D' òls enkonoscents a mi en skritùras ài el [p. 291] centenàr <lb/>
17. stau Monsenur avat: Adalbert de Funs, nativs de Monstèr, òl princi, <lb/>
e konparabels als plù perderts ded autras nazións. El sàkul 18. a mi mo <lb/>
de plùma enkonoscents, teneve Pader Maurus Venzin, à de Monstèr, lò <lb/>
pràeminànzia. D' òl centener medàm, ed a mi personalmein enkonoscents, <lb/>
25 sàse Sur Kanonik: Jakob Kapràz de Trón, sil katheder, Sur Joseph de <lb/>
Portas de Surrhein Sumviç, Pader Còlestin Kajenard, Sur Valentin Rotmón <lb/>
de Monstèr, e Sur Kanonik: Jakob Balet de Breil. Denter òls vivànts <lb/>
sedestingue Sur Kanoni: Joseph Antoni Kastelberg, Plevaun a Sumviç, Sur <lb/>
Joseph Hits, Plevaun de Tuiec, e Sur Jakob Francesç Jeriàt, Plevaun <lb/>
30 de Trón. <lb/>
Sur tóts quàls, e sko ùn, kò iou vai mai audiu ùn tal, e ven à probabelmein <lb/>
… mai ad audir òl similont, fóva Monsenur avat Kolumban. Sko àl <lb/>
àre scientifiks en tóts studis, e cun Linguaçs, agia vav' àl à tòtas qualitats, <lb/>
resalvau ùna kolur de face sauna, k' ùn po desiderar d' ùn perfàç oratur. <lb/>
35 Vóç, jàst, statura, pronunzia, e tót quài, k' aude kou tier, konpanau kón <lb/>
ùn konponimen oreifer, dàv' àl ded enkonoscer or de sàs priedis. Sai ka <lb/>
decider ord mea làk [p. 292] tura, ed audida, k' ùn veramein superas … àl <lb/>
en quài grau. Nativs àr' àl ded Olivon, en val Bren, skolaus de pin ensi <lb/>
en nosa klaustra, seperfàksionaus en klaustra de S. Gal d' principals ómens <lb/>
40 de quài temps. </body> </text></TEI>
