Band: X

Seite: 437 Zur Bandauswahl

In Band X liegen die Seitenzahlen zwischen I und 777.
Il Biviano 437
spôrschia lamantanza a la Dieta Federala, la quala da si banda ho fatg
attent al Guvern grischun sur da las reclamaziuns da Napoleun. Al Grond
Cunseigl Grischun as ho radunè d' urgenza, ho cattè necessari da piér
masüras energicas, e deliberéva da publitgér sön tot als cumögns:
[p. 130] 1. „ci las darschüras e' ls Cumögns vegnan fatgs respunsabels,
… schi nu cunsegnan bitg dalunga tot deserteurs svizzers o
cantunés an servetsch franzes apagna cumparischan an païs;“
2. „ci' l Pitschen Cunseigl vagia da der bratg pels arestér;“
3. „ci quels diserteurs ci vegnan bitg tgappès saian bandias dal Cantun;“
4. „ci quels diserteurs ci' s cattan gió aint al cantun vagian immediat
da turnér an servetsch, schinò vegnan arestès e cunsignès al
Cumond d' arulamaint.“
La mortalitet an guerra e las desertaziuns decimévan dabot als regiments
… svizzers, uschia ci pels cumögns la suxesiva completaziun reüschiva
gravusa; niva ün suldè manc, dalung veva al rispettiv cumögn d' al ramplazèr
… cun ün äter. Profitt an tragéva quel tal ci accettéva al servetsch,
dumandond summas vi e plö grondas per as lascher arulér. L' oblig da
ramplazér era ün giuér al lot, la noscha schôrt pudéva as rapéter vi d' ün
cumögn suvent. Sön quist pé nu' s pudéva cuntinuer, e per evitér l' ingiüsteia
da bitg listess tractamaint dals Cumögns, ho la Regenza piè sur sesez la
completaziun, e per fer front a las expensas, è nia furmè ün fond d'
arulamaint (Werbfond). Mintga darschüra veva da cuntribuir listessa summa
per l' alimentaziun da quist fond, la quala è nida fixéda an 500 arantschs
ad on. Las darschüras pitschnas eran óssa bitg cuntaintas cun quista
exorbitanta taja; fegn da l' on 1805 mintga darschüra pagéva gió söl dretg
da rapresentanza tar al Grond Cunseigl 300 arantschs.
Era damai cunseguenza logica, ci las pitschnas darschüras, as vazond
la côrda a culîz, is reünissan per [p. 131] deliberér sö las masüras da
piér. Baiva - Marmurèra, Tenna e Avers — pitschnas per popolaziun e
povras da früa agricula — as enn' a tel fegn cunvagnidas da fer retschêrtga
tar al Grond Cunseigl tres lur depütés per üna pü giüsta repartiziun da
la taja, cun fer canóscher ci avant — cur ci' l Grischun pusedéva anca la
Vuclegna — dals vantags ci an tragéva mintga darschüra, Baiva - Marmurèra
gudéva
soma 2/7,
Avers 1/7
e
Tenna 1/19,
andúa ci ossa vegn ad ellas adusè
als agravis a pärt listessa. Honn pretendia ci la facultet privata e comunela
… vagia da der nôrm per las tajas, — tschêrtamaint la prüma pretensiun
da quist tenor avant al Grond Cunseigl — protestond cunter quist sistem
da taja.
Da „pagér“ geva grév giò da quel taimp, e giò allura nagiügn
pagéva gugend, giüst scu ozandi: ureia sûrda e squassér la testa. Dal
<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> Il Biviano 437 <lb/>
spôrschia lamantanza a la Dieta Federala, la quala da si banda ho fatg <lb/>
attent al Guvern grischun sur da las reclamaziuns da Napoleun. Al Grond <lb/>
Cunseigl Grischun as ho radunè d' urgenza, ho cattè necessari da piér <lb/>
masüras energicas, e deliberéva da publitgér sön tot als cumögns: <lb/>
[p. 130] 1. „ci las darschüras e' ls Cumögns vegnan fatgs respunsabels, <lb/>
… schi nu cunsegnan bitg dalunga tot deserteurs svizzers o <lb/>
cantunés an servetsch franzes apagna cumparischan an païs;“ <lb/>
2. „ci' l Pitschen Cunseigl vagia da der bratg pels arestér;“ <lb/>
3. „ci quels diserteurs ci vegnan bitg tgappès saian bandias dal Cantun;“ <lb/>
4. „ci quels diserteurs ci' s cattan gió aint al cantun vagian immediat <lb/>
da turnér an servetsch, schinò vegnan arestès e cunsignès al <lb/>
Cumond d' arulamaint.“ <lb/>
La mortalitet an guerra e las desertaziuns decimévan dabot als regiments <lb/>
… svizzers, uschia ci pels cumögns la suxesiva completaziun reüschiva <lb/>
gravusa; niva ün suldè manc, dalung veva al rispettiv cumögn d' al ramplazèr <lb/>
… cun ün äter. Profitt an tragéva quel tal ci accettéva al servetsch, <lb/>
dumandond summas vi e plö grondas per as lascher arulér. L' oblig da <lb/>
ramplazér era ün giuér al lot, la noscha schôrt pudéva as rapéter vi d' ün <lb/>
cumögn suvent. Sön quist pé nu' s pudéva cuntinuer, e per evitér l' ingiüsteia <lb/>
da bitg listess tractamaint dals Cumögns, ho la Regenza piè sur sesez la <lb/>
completaziun, e per fer front a las expensas, è nia furmè ün fond d' <lb/>
arulamaint (Werbfond). Mintga darschüra veva da cuntribuir listessa summa <lb/>
per l' alimentaziun da quist fond, la quala è nida fixéda an 500 arantschs <lb/>
ad on. Las darschüras pitschnas eran óssa bitg cuntaintas cun quista <lb/>
exorbitanta taja; fegn da l' on 1805 mintga darschüra pagéva gió söl dretg <lb/>
da rapresentanza tar al Grond Cunseigl 300 arantschs. <lb/>
Era damai cunseguenza logica, ci las pitschnas darschüras, as vazond <lb/>
la côrda a culîz, is reünissan per [p. 131] deliberér sö las masüras da <lb/>
piér. Baiva - Marmurèra, Tenna e Avers — pitschnas per popolaziun e <lb/>
povras da früa agricula — as enn' a tel fegn cunvagnidas da fer retschêrtga <lb/>
tar al Grond Cunseigl tres lur depütés per üna pü giüsta repartiziun da <lb/>
la taja, cun fer canóscher ci avant — cur ci' l Grischun pusedéva anca la <lb/>
Vuclegna — dals vantags ci an tragéva mintga darschüra, Baiva - Marmurèra <lb/>
gudéva <lb/>
soma 2/7, <lb/>
Avers 1/7 <lb/>
e <lb/>
Tenna 1/19, <lb/>
andúa ci ossa vegn ad ellas adusè <lb/>
als agravis a pärt listessa. Honn pretendia ci la facultet privata e comunela <lb/>
… vagia da der nôrm per las tajas, — tschêrtamaint la prüma pretensiun <lb/>
da quist tenor avant al Grond Cunseigl — protestond cunter quist sistem <lb/>
da taja. <lb/>
Da „pagér“ geva grév giò da quel taimp, e giò allura nagiügn <lb/>
pagéva gugend, giüst scu ozandi: ureia sûrda e squassér la testa. Dal </body> </text></TEI>