Band: IV

Seite: 975 Zur Bandauswahl

In Band IV liegen die Seitenzahlen zwischen 5 und 1032.
Plaid
975
als tudestgs, talians e romonschs il dretg de cultivar e plidar il lungatg mumma
e de far diever de quel en baselgia, en casa cumin et en casa de scola.
Deplorablamein ha ei muncau als romonschs las forzas socialas e
politicas per seunir egl cuors dil miez temps tier ina unitat politica e dar
a lur nationalitat e lungatg ina basis solida. Gia la reformaziun ha anflau 5
il romonsch dividius en dus dialects principals, seformai sper ils flums
grischuns. L' uniun de Vazerol e la lutga gloriusa della Tgavalaina han bein
uniu ils umens sper il Rhein e sper igl Inn, mo buca scafiu in lungatg de
scartira per ils romonschs dellas treis ligias.
Suenter Pader Placi a Spescha ei professor Gion Antoni Bühler staus 10
gl' emprem, che ha exprimiu vigurusamein l' jdea della uniun romonscha.
Perschuadius, che mo l' uniun la pli stretga sapi preservar ils romonschs
della smanatschonta ruina, ha Bühler duront ina retscha ded ons cun in
jdealismus rar et ina perseveronza admirabla luvrau per l' uniun dils romonschs
e la regeneraziun dil lungatg mumma. Nunemblideivels restan ses merets sco 15
poet de canzuns melodiusas, auctur capavel de historias popularas, fundatur
della societad raetoromonscha.
En siu entusiasmus per il romonsch ha Bühler maniau de saver scafir
in lungatg de scartira prendent ord ils dialects differents las expressiuns
adequatas e seaproximont adina pli e pli al plaid original latin. 20
Deplorablamein ha Bühler emblidau, ch' ei ha duvrau la lavur de
generaziuns, il sforz de tschentaners per far crescher il lungatg de scartira
dils pievels differents. Mo tras quei ch' in dialect en consequenza de relaziuns
… oeconomicas e politicas ha anflau ina pli intensiva cultivaziun litterara,
ha aschia obteniu la hegemonia sur ils auters dialects, ei tal plaunsiu vegnius 25
il lungatg de scartira. Naturalmein han ils aucturs, che scrivevan en quei
dialect, sesurviu d' expressiuns valentas e plaids adatai ord ils auters dialects.
Ina gada lungatg de scartira, che ha victorisau, ei tal vegnius enrichius
cun il meglier ord ils differents auters dialects. Aschia ei carschiu organicamein
… il lungatg de scartira dellas naziuns differentas, mo nagliu ei 80
quei staus l' ovra dina aunc aschi recha e vigurusa individualitat.
Ins auda savens tier nus a citar sco prova din lungatg fusionau il
lungatg de scartira della Serbia e della Rumenia. Ei glei a nus buca
dretg capeivel, pertgei ins citescha quels dus exempels; mo ina gada numnai,
vulein nus mirar, en con lunsch els han entgina valur sco perdetga per il 35
lungatg de scartira fusionaus ord ils differents dialects.
Il lungatg de scartira della Serbia ei il product della pli recha activitat
… litterara en in dialect tras differents tschentaners. La regeneratiun
gloriusa della litteratura serbica ei vegnida manada neutier tras in studi
profund della poesia dil pievel et eis ei il meret immortal de Vuk Stefanović 40
Karadžić de haver insistiu sisu, ch' ins scrivi il lungatg sco ins plaida quel.
<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> Plaid <lb/>
975 <lb/>
als tudestgs, talians e romonschs il dretg de cultivar e plidar il lungatg mumma <lb/>
e de far diever de quel en baselgia, en casa cumin et en casa de scola. <lb/>
Deplorablamein ha ei muncau als romonschs las forzas socialas e <lb/>
politicas per seunir egl cuors dil miez temps tier ina unitat politica e dar <lb/>
a lur nationalitat e lungatg ina basis solida. Gia la reformaziun ha anflau 5 <lb/>
il romonsch dividius en dus dialects principals, seformai sper ils flums <lb/>
grischuns. L' uniun de Vazerol e la lutga gloriusa della Tgavalaina han bein <lb/>
uniu ils umens sper il Rhein e sper igl Inn, mo buca scafiu in lungatg de <lb/>
scartira per ils romonschs dellas treis ligias. <lb/>
Suenter Pader Placi a Spescha ei professor Gion Antoni Bühler staus 10 <lb/>
gl' emprem, che ha exprimiu vigurusamein l' jdea della uniun romonscha. <lb/>
Perschuadius, che mo l' uniun la pli stretga sapi preservar ils romonschs <lb/>
della smanatschonta ruina, ha Bühler duront ina retscha ded ons cun in <lb/>
jdealismus rar et ina perseveronza admirabla luvrau per l' uniun dils romonschs <lb/>
e la regeneraziun dil lungatg mumma. Nunemblideivels restan ses merets sco 15 <lb/>
poet de canzuns melodiusas, auctur capavel de historias popularas, fundatur <lb/>
della societad raetoromonscha. <lb/>
En siu entusiasmus per il romonsch ha Bühler maniau de saver scafir <lb/>
in lungatg de scartira prendent ord ils dialects differents las expressiuns <lb/>
adequatas e seaproximont adina pli e pli al plaid original latin. 20 <lb/>
Deplorablamein ha Bühler emblidau, ch' ei ha duvrau la lavur de <lb/>
generaziuns, il sforz de tschentaners per far crescher il lungatg de scartira <lb/>
dils pievels differents. Mo tras quei ch' in dialect en consequenza de relaziuns <lb/>
… oeconomicas e politicas ha anflau ina pli intensiva cultivaziun litterara, <lb/>
ha aschia obteniu la hegemonia sur ils auters dialects, ei tal plaunsiu vegnius 25 <lb/>
il lungatg de scartira. Naturalmein han ils aucturs, che scrivevan en quei <lb/>
dialect, sesurviu d' expressiuns valentas e plaids adatai ord ils auters dialects. <lb/>
Ina gada lungatg de scartira, che ha victorisau, ei tal vegnius enrichius <lb/>
cun il meglier ord ils differents auters dialects. Aschia ei carschiu organicamein <lb/>
… il lungatg de scartira dellas naziuns differentas, mo nagliu ei 80 <lb/>
quei staus l' ovra dina aunc aschi recha e vigurusa individualitat. <lb/>
Ins auda savens tier nus a citar sco prova din lungatg fusionau il <lb/>
lungatg de scartira della Serbia e della Rumenia. Ei glei a nus buca <lb/>
dretg capeivel, pertgei ins citescha quels dus exempels; mo ina gada numnai, <lb/>
vulein nus mirar, en con lunsch els han entgina valur sco perdetga per il 35 <lb/>
lungatg de scartira fusionaus ord ils differents dialects. <lb/>
Il lungatg de scartira della Serbia ei il product della pli recha activitat <lb/>
… litterara en in dialect tras differents tschentaners. La regeneratiun <lb/>
gloriusa della litteratura serbica ei vegnida manada neutier tras in studi <lb/>
profund della poesia dil pievel et eis ei il meret immortal de Vuk Stefanović 40 <lb/>
Karadžić de haver insistiu sisu, ch' ins scrivi il lungatg sco ins plaida quel. </body> </text></TEI>