Band: IV

Seite: 738 Zur Bandauswahl

In Band IV liegen die Seitenzahlen zwischen 5 und 1032.
738 Gion Antoni Bühler
practica a dovrar il pli lur lungatg matern. Conts de quels giuvens
vegnen pli tard elegii en suprastonzas, en decasteris, nua che il lungatg
romonsch dominescha exclusivamein! Cont bi, cont doveivel, cont necessari
fuss ei allura, che tals officials savessen era plidar e scriver lur lungatg
5 matern empau correct, sco quei che ins astgass era pretender dad els. Ils
candidats de scola retscheivan bein entgina instrucziun en lur lungatg
matern, mo en ina aschi minima extensiun, che ina tala instrucziun ei
absolut insufficienta per umens, ils quals dovein en lur vita practica saver
instruir perfetgamein en lur lungatg e buca mo saver plidar e
10 scriver empau quei. Nus vezein pia, che il stât fa pauc ne nuot dil tut
per la cultivaziun, prosperaziun e conservaziun de nos lungatg romonsch.
Cun quellas et aunc autras fatalitats pliras se associescha igl indifferentismus
… d' ina part dil pievel romonsch sez, la quala subordinescha talas caussas
nazionalas, las qualas mintga patriot tegn per ina caussa, in pugn de honur,
15 als interess privats et alla speculaziun. Gie, per memia leva e facila fa
il pievel romonsch sez la victoria a quels numerus e perigulus inimitgs
digl idiom romonsch. Ina completa confusiun, ina vera Babylonia, regia
denter il pievel romonsch a riguard il lungatg romonsch. Quei sedivida
en plirs dialects, che ein zun intolerants in enconter lauter. In Sursilvan
20 p. e. enconoscha forsa mo aunc ils noms tudescs dils vitgs engiadinès, et
in Engiadinès p. e. gnanc enconoscha pli il nom romonsch della capitala
della Surselva! E pertgei ina tala nonperstgisabla ignoranza? — Perquei
che ils Sursilvans et Engiadinès han ina empau diversa pronuncia
… per in et il medem plaid!! Pilver, in pievel de mo circa
25 45 — 50 milli olmas ha cert negina raschun de nutrir animositats, schalusias
e caprizis en caussas dil lungatg, sche el na vul, che tut ils dialects
vommien a la fin a la mal' ura. Ei na fuss grev de mussar si, cont ridicul
il caprizi ei tier ils Romonschs a riguard lur lungatg. Nus resalvein era,
de pli tard ina gada argumentar questas pretensiuns et exprimer pli detagliau
30 nossas ideas sur questa materia.
Tut quellas calamitats han biars sentiu da ditg enneu et ins ha pliras
gadas fatg emprovas, de seunir, mo adumbatten. … … Gnanc ils Protestants e
Catholics della Surselva han avon circa 20 — 30 onns saviu seunir, de
maniera che ins ha stoviu laschar squitschar codischs de scola, che havevan
35 per auter il medem contegn quasi tras atras, en duas ediziuns, ina per ils
Reformai e lautra per ils Catholics! Ils davos onns ha la Societat rhäto -
romonscha fatg tuts sforzs per unir Romonschs de tuts idioms en ina
societat linguistica, per entras quella influenzar cun il temps sin ina
raschuneivla uniun dils idioms e survegnir in idiom literaric per tut ils
40 … dialects; mo adumbatten, la Surselva ha buca separticipau de quella interpresa
<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 738 Gion Antoni Bühler <lb/>
practica a dovrar il pli lur lungatg matern. Conts de quels giuvens <lb/>
vegnen pli tard elegii en suprastonzas, en decasteris, nua che il lungatg <lb/>
romonsch dominescha exclusivamein! Cont bi, cont doveivel, cont necessari <lb/>
fuss ei allura, che tals officials savessen era plidar e scriver lur lungatg <lb/>
5 matern empau correct, sco quei che ins astgass era pretender dad els. Ils <lb/>
candidats de scola retscheivan bein entgina instrucziun en lur lungatg <lb/>
matern, mo en ina aschi minima extensiun, che ina tala instrucziun ei <lb/>
absolut insufficienta per umens, ils quals dovein en lur vita practica saver <lb/>
instruir perfetgamein en lur lungatg e buca mo saver plidar e <lb/>
10 scriver empau quei. Nus vezein pia, che il stât fa pauc ne nuot dil tut <lb/>
per la cultivaziun, prosperaziun e conservaziun de nos lungatg romonsch. <lb/>
Cun quellas et aunc autras fatalitats pliras se associescha igl indifferentismus <lb/>
… d' ina part dil pievel romonsch sez, la quala subordinescha talas caussas <lb/>
nazionalas, las qualas mintga patriot tegn per ina caussa, in pugn de honur, <lb/>
15 als interess privats et alla speculaziun. Gie, per memia leva e facila fa <lb/>
il pievel romonsch sez la victoria a quels numerus e perigulus inimitgs <lb/>
digl idiom romonsch. Ina completa confusiun, ina vera Babylonia, regia <lb/>
denter il pievel romonsch a riguard il lungatg romonsch. Quei sedivida <lb/>
en plirs dialects, che ein zun intolerants in enconter lauter. In Sursilvan <lb/>
20 p. e. enconoscha forsa mo aunc ils noms tudescs dils vitgs engiadinès, et <lb/>
in Engiadinès p. e. gnanc enconoscha pli il nom romonsch della capitala <lb/>
della Surselva! E pertgei ina tala nonperstgisabla ignoranza? — Perquei <lb/>
che ils Sursilvans et Engiadinès han ina empau diversa pronuncia <lb/>
… per in et il medem plaid!! Pilver, in pievel de mo circa <lb/>
25 45 — 50 milli olmas ha cert negina raschun de nutrir animositats, schalusias <lb/>
e caprizis en caussas dil lungatg, sche el na vul, che tut ils dialects <lb/>
vommien a la fin a la mal' ura. Ei na fuss grev de mussar si, cont ridicul <lb/>
il caprizi ei tier ils Romonschs a riguard lur lungatg. Nus resalvein era, <lb/>
de pli tard ina gada argumentar questas pretensiuns et exprimer pli detagliau <lb/>
30 nossas ideas sur questa materia. <lb/>
Tut quellas calamitats han biars sentiu da ditg enneu et ins ha pliras <lb/>
gadas fatg emprovas, de seunir, mo adumbatten. … … Gnanc ils Protestants e <lb/>
Catholics della Surselva han avon circa 20 — 30 onns saviu seunir, de <lb/>
maniera che ins ha stoviu laschar squitschar codischs de scola, che havevan <lb/>
35 per auter il medem contegn quasi tras atras, en duas ediziuns, ina per ils <lb/>
Reformai e lautra per ils Catholics! Ils davos onns ha la Societat rhäto - <lb/>
romonscha fatg tuts sforzs per unir Romonschs de tuts idioms en ina <lb/>
societat linguistica, per entras quella influenzar cun il temps sin ina <lb/>
raschuneivla uniun dils idioms e survegnir in idiom literaric per tut ils <lb/>
40 … dialects; mo adumbatten, la Surselva ha buca separticipau de quella interpresa </body> </text></TEI>