<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> Predgia festala <lb/>
605 <lb/>
il mez da communicaziun il plü efficace, cha spiert uman cognuoscha, non <lb/>
ais inguotta main ed inguott' oter, co ün valent pass inavant in quaista <lb/>
direcziun — vers quaista mira; … üna peidra principala nel edifizi da <lb/>
sviluppaziun plü generala, plü sgüra, plü libra della populaziun engiadinaisa <lb/>
in Engiadina. Ed uossa domandain: … Sarà eir in quaist pass la benedicziun 5 <lb/>
… del Segner, sco ella ais statta cun noss antenats? Tants da quels <lb/>
convaschins, chi aman cordialmaing lur vallada, temman, cha que non saja <lb/>
il cas, cha costüms esters, sovenz main buns e main pürs, intran, temman <lb/>
cha intra ün' agitanta chatscha zieva il mammon, servilismo viavant ils <lb/>
portadurs da tal — insomma, cha l' Engiadina non sarà plü la veglia, 10 <lb/>
solida Engiadina. <lb/>
Ad ais tschert, diletta raspada, cha intran eir elemaints zuond esters <lb/>
e contraris a nos möd da pensar e da resentir, tendenzas brich adequatas <lb/>
al spiert ed al cour dell' Engiadina. Que non poderans tschertamaing <lb/>
brich impedir, ma que cha podains ais: conservar e dar saimper nova forza 15 <lb/>
e vita al bun spiert, alla buna vaina, cha ils antenats ans han acquistà <lb/>
e relaschà. Dain forza e vita a quel, usche cha el s' imprima als elemaints <lb/>
… inadequats e suottametta quels al bön. <lb/>
Ün spiert da solida lavur inspiraiva ils vegls, avain nus dit. Scha <lb/>
nus l' avain amò, schi renovain hoz la lia con quel e tgnain be davent da 20 <lb/>
nus oravant tuot il spiert laschantiv, il spiert da non reala lavur, il spiert <lb/>
da lotteria nella lavur, schi, sforzain a tai eir tuots elemaints contraris <lb/>
e' ns preservain da servilismo, ans conservain independenza individuala. <lb/>
Perche in tal spiert füt Dieu eir con ils antenats, perche Dieu ais il <lb/>
spiert da reala, solida, plana, consecutiva — be pass per pass progredienta 25 <lb/>
… lavur. In istess temp animaiva … noss babuns ün spiert d' eroica <lb/>
resoluziun, avain nus dit. Fain lia eir con quel, eu craj, cha qualchosa <lb/>
da tal ais amo avant man — tschertas resoluziuns praisas nels ultims ans <lb/>
testifichan que. Lontans da tuotta vana speculaziun e da tuotta tentativa <lb/>
sainza testa e fondamaint, tendain vers ün' ota, nöbla, güdiziusa mira, con 30 <lb/>
tuotta forza, con interas trattas: in tal spiert ais Dieu, al curaschus <lb/>
güda Dieu. <lb/>
Con il spiert da solida, reala, ma eir resoluta, curaschusa lavur as <lb/>
collia assaimper ün spiert da modestia e simplicità. Eu ha remarchà viavant <lb/>
… co cha tants da noss antenats han lavurà con success e' s han adozats 35 <lb/>
… a florizanta benestanza. Els avettan pro que continuamaing occasiun <lb/>
da gnir in contact con il plü grand luxo. Il bel füt, ch' els savettan conservar <lb/>
… ün spiert democratic, modest, simpel, chi resguardaiva ogni lavurius, <lb/>
real crastian sco pari infant del creatur, degn d' esser onurà e respettà. <lb/>
Dain hoz nova forza e punta a tal spiert, tgnain insembel a dar nova 40 </body> </text></TEI>