592 Andrea Mohr
da Frantscha; e la chanzun da Joh. Gritti davart la subversiun da
Plurs 1).
L' ironia es l' arma dovrada nell' „istoria del fat müravglius d' ün
tschert Papa Johann l' ottavel, chi s' achattô d' esser üna femna“, formada
5 in basa della cognita anecdota, suainter l' original tudais-ch … da Theodor
Schernberg, 1480. Percuntra s' pronunzia seria, ma conveniainta apologetica
e polemica nell' epistola del vicar Salis a seis figl, il qual ultim, dopo
s' avair fat catolic, da Paris oura, tras correspondenza tschercha da volver
eir il bap. La resposta sot nom del bap es scritta tenor notizia contgnüda
10 in charta, d. d. 25. Juli 1611, dal minister Stefan Gabriel.
Dal requint supr' il mordraretsch in Vuclina s' ha differentas copchas.
Üna dellas plü bellas, forsa l' original, dal qual tuottas otras derivan, sta
in man da Sr. magister Andri Vital in Scuol. Quel para d' esser stat
scripturà in amo frais-cha … memoria del stramantus fat segui, intuorn il
15 1620, d' ün personal, chi podet as fügiantar, forsa con ils oters fügitivs
da Sondrio tras Malenc e sur Müret in Engiadina. In vista als pussants
inimis, chi da tuottas varts s' avanzaivan, ed in resguard sün las pratchas
chi regnaivan in quels dis tanter las facziuns, pustüt in Engiadina, salvet
l' autur per bön, da 's coprir col s-chüd … dell' anonimità.
20 Üna dellas plü interessantas parts del material istoric, contgnü nels
manuscrits, forma „la Cronica“, eir üna lavur originaria, ma rimada. Our
da vers 291 resulta, cha' l bap del autur, quaist ultim probabel ün minister,
eira Jon Alysch. In 811 vers, partits gio in cudeschs e chapitels, ans
relatescha quaista cronica davart evenimaints e fenomens extraordinaris,
25 chi seguittan dals 30 Juli o da principi d' Auost 1575 inavant fin als
15 Juli 1588; davart il temp e la raccolta, davart auazuns, terratrembels,
epidemias, incendis, disgrazias, delicts, process, intriguas, comedias o representaziuns
… teatralas, ed eir davart affars politics - corporativs, pigliand
resguard na be sün l' Engiadina e vicinanza, dimperse eir sün l' ulteriur
30 circuit dellas trais Lias, schi della Svizra, ed eir da plü inavant. In vers
209 e seguaints s' legia, per als dar ün specimen: …
In Dardetz üna bella giufna dalg mêl Spört gniua tanteda,
Dalg quael sa schmüraflgaiua tuotta braieda;
S. Bonifacius ho cun quella zuondt bgear pruuo,
35 Ma inguotta l'g ho què tuot güdô,
Displaschaivelmaing possedain nus quaista cronica, ün excellent spejel
per la vita culturella e la lingua da quella vouta, be in fragmaint. Dal
prüm cudesch avains nus be il 12. e 13., oppür ils duos ultims chapitels.
1) A. Rochat, ein altladinisches Gedicht in oberengadiner Mundart,
Zürich 1874.
<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 592 Andrea Mohr <lb/>
da Frantscha; e la chanzun da Joh. Gritti davart la subversiun da <lb/>
Plurs 1). <lb/>
L' ironia es l' arma dovrada nell' „istoria del fat müravglius d' ün <lb/>
tschert Papa Johann l' ottavel, chi s' achattô d' esser üna femna“, formada <lb/>
5 in basa della cognita anecdota, suainter l' original tudais-ch … da Theodor <lb/>
Schernberg, 1480. Percuntra s' pronunzia seria, ma conveniainta apologetica <lb/>
e polemica nell' epistola del vicar Salis a seis figl, il qual ultim, dopo <lb/>
s' avair fat catolic, da Paris oura, tras correspondenza tschercha da volver <lb/>
eir il bap. La resposta sot nom del bap es scritta tenor notizia contgnüda <lb/>
10 in charta, d. d. 25. Juli 1611, dal minister Stefan Gabriel. <lb/>
Dal requint supr' il mordraretsch in Vuclina s' ha differentas copchas. <lb/>
Üna dellas plü bellas, forsa l' original, dal qual tuottas otras derivan, sta <lb/>
in man da Sr. magister Andri Vital in Scuol. Quel para d' esser stat <lb/>
scripturà in amo frais-cha … memoria del stramantus fat segui, intuorn il <lb/>
15 1620, d' ün personal, chi podet as fügiantar, forsa con ils oters fügitivs <lb/>
da Sondrio tras Malenc e sur Müret in Engiadina. In vista als pussants <lb/>
inimis, chi da tuottas varts s' avanzaivan, ed in resguard sün las pratchas <lb/>
chi regnaivan in quels dis tanter las facziuns, pustüt in Engiadina, salvet <lb/>
l' autur per bön, da 's coprir col s-chüd … dell' anonimità. <lb/>
20 Üna dellas plü interessantas parts del material istoric, contgnü nels <lb/>
manuscrits, forma „la Cronica“, eir üna lavur originaria, ma rimada. Our <lb/>
da vers 291 resulta, cha' l bap del autur, quaist ultim probabel ün minister, <lb/>
eira Jon Alysch. In 811 vers, partits gio in cudeschs e chapitels, ans <lb/>
relatescha quaista cronica davart evenimaints e fenomens extraordinaris, <lb/>
25 chi seguittan dals 30 Juli o da principi d' Auost 1575 inavant fin als <lb/>
15 Juli 1588; davart il temp e la raccolta, davart auazuns, terratrembels, <lb/>
epidemias, incendis, disgrazias, delicts, process, intriguas, comedias o representaziuns <lb/>
… teatralas, ed eir davart affars politics - corporativs, pigliand <lb/>
resguard na be sün l' Engiadina e vicinanza, dimperse eir sün l' ulteriur <lb/>
30 circuit dellas trais Lias, schi della Svizra, ed eir da plü inavant. In vers <lb/>
209 e seguaints s' legia, per als dar ün specimen: … <lb/>
In Dardetz üna bella giufna dalg mêl Spört gniua tanteda, <lb/>
Dalg quael sa schmüraflgaiua tuotta braieda; <lb/>
S. Bonifacius ho cun quella zuondt bgear pruuo, <lb/>
35 Ma inguotta l'g ho què tuot güdô, <lb/>
Displaschaivelmaing possedain nus quaista cronica, ün excellent spejel <lb/>
per la vita culturella e la lingua da quella vouta, be in fragmaint. Dal <lb/>
prüm cudesch avains nus be il 12. e 13., oppür ils duos ultims chapitels. <lb/>
1) A. Rochat, ein altladinisches Gedicht in oberengadiner Mundart, <lb/>
Zürich 1874. </body> </text></TEI>