<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 592 Andrea Mohr <lb/>
da Frantscha; e la chanzun da Joh. Gritti davart la subversiun da <lb/>
Plurs 1). <lb/>
L' ironia es l' arma dovrada nell' „istoria del fat müravglius d' ün <lb/>
tschert Papa Johann l' ottavel, chi s' achattô d' esser üna femna“, formada <lb/>
5 in basa della cognita anecdota, suainter l' original tudais-ch … da Theodor <lb/>
Schernberg, 1480. Percuntra s' pronunzia seria, ma conveniainta apologetica <lb/>
e polemica nell' epistola del vicar Salis a seis figl, il qual ultim, dopo <lb/>
s' avair fat catolic, da Paris oura, tras correspondenza tschercha da volver <lb/>
eir il bap. La resposta sot nom del bap es scritta tenor notizia contgnüda <lb/>
10 in charta, d. d. 25. Juli 1611, dal minister Stefan Gabriel. <lb/>
Dal requint supr' il mordraretsch in Vuclina s' ha differentas copchas. <lb/>
Üna dellas plü bellas, forsa l' original, dal qual tuottas otras derivan, sta <lb/>
in man da Sr. magister Andri Vital in Scuol. Quel para d' esser stat <lb/>
scripturà in amo frais-cha … memoria del stramantus fat segui, intuorn il <lb/>
15 1620, d' ün personal, chi podet as fügiantar, forsa con ils oters fügitivs <lb/>
da Sondrio tras Malenc e sur Müret in Engiadina. In vista als pussants <lb/>
inimis, chi da tuottas varts s' avanzaivan, ed in resguard sün las pratchas <lb/>
chi regnaivan in quels dis tanter las facziuns, pustüt in Engiadina, salvet <lb/>
l' autur per bön, da 's coprir col s-chüd … dell' anonimità. <lb/>
20 Üna dellas plü interessantas parts del material istoric, contgnü nels <lb/>
manuscrits, forma „la Cronica“, eir üna lavur originaria, ma rimada. Our <lb/>
da vers 291 resulta, cha' l bap del autur, quaist ultim probabel ün minister, <lb/>
eira Jon Alysch. In 811 vers, partits gio in cudeschs e chapitels, ans <lb/>
relatescha quaista cronica davart evenimaints e fenomens extraordinaris, <lb/>
25 chi seguittan dals 30 Juli o da principi d' Auost 1575 inavant fin als <lb/>
15 Juli 1588; davart il temp e la raccolta, davart auazuns, terratrembels, <lb/>
epidemias, incendis, disgrazias, delicts, process, intriguas, comedias o representaziuns <lb/>
… teatralas, ed eir davart affars politics - corporativs, pigliand <lb/>
resguard na be sün l' Engiadina e vicinanza, dimperse eir sün l' ulteriur <lb/>
30 circuit dellas trais Lias, schi della Svizra, ed eir da plü inavant. In vers <lb/>
209 e seguaints s' legia, per als dar ün specimen: … <lb/>
In Dardetz üna bella giufna dalg mêl Spört gniua tanteda, <lb/>
Dalg quael sa schmüraflgaiua tuotta braieda; <lb/>
S. Bonifacius ho cun quella zuondt bgear pruuo, <lb/>
35 Ma inguotta l'g ho què tuot güdô, <lb/>
Displaschaivelmaing possedain nus quaista cronica, ün excellent spejel <lb/>
per la vita culturella e la lingua da quella vouta, be in fragmaint. Dal <lb/>
prüm cudesch avains nus be il 12. e 13., oppür ils duos ultims chapitels. <lb/>
1) A. Rochat, ein altladinisches Gedicht in oberengadiner Mundart, <lb/>
Zürich 1874. </body> </text></TEI>