<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 544 Andrea Vital <lb/>
In pari temp, s' inclegia, as dedichaiva el a sia vocaziun dad advocat, <lb/>
… il prüm con grand zeli e paschiun, nel seguit pero plüchöntsch per <lb/>
far ün plaschair a seis amis e clients e per accomplir il dovair moral, da <lb/>
defender la radschun e d' assister e da cussgliar inua faiva bsögn. Vieplü <lb/>
5 tscherchaiva el d' evitar ils process avant güdesch con lur combats, lur <lb/>
intrigas e lur agitaziuns. eira perconter saimper pront a güdar con buns <lb/>
cussagls o con lavuors da büro, scripturaziun da testamaints, contrats e <lb/>
simlas incombenzas. Da tuot l' Engiadin' ota currivane nanpro a profittar <lb/>
da sia scienza e da seis bun cour, svess nels ultims ans da sia vita, cur <lb/>
10 ch' el avaiva, as po bain dir, defenitivmaing smiss da far l' advocat. <lb/>
E perche mai avaiva el tut cumgià dall' arena giudiziala? La resposta <lb/>
sün quaista domanda ais cuorta: causa cha que non as confaiva con seis <lb/>
caracter. Ün cour real, sincer, sainza üna sbrinzla da fosdà, as s-chodaiva … <lb/>
el immensamaing per que, ch' el in seguit ad ün stüdi conscienzius e <lb/>
15 scrupulus avaiva recognoschü per güst e dret, ed in quaista paschiun <lb/>
s' identifichaiva el colla questiun, ch' el avaiva da defender. Perdaiva el <lb/>
ün process, e que capitaiva natüralmaing e stovaiva … necessariamaing capitar, <lb/>
uschelönch chi exista l' indriz, cha da duos litigants be ün po vendscher <lb/>
e l' oter sto succomber, schi eir el disgrazià. El resentiva que sco üna <lb/>
20 offaisa personala. El non as savaiva persvader, cha la contrapart avaiva <lb/>
combattü nella medemma persvasiun, da defender la güstia, sco el; dimperse <lb/>
attribuiva la sconfitta da sia part be all' intriga, alla dialettica, al sofisma <lb/>
del adversari, o all' inexperienza, al errur ossia dafatta alla noschdà e <lb/>
perversità del güdisch. Scha l' advocat non ais da principi in nan usche <lb/>
25 prudaint, da metter üna part da sias battaglias persas sül quint da sia <lb/>
inexperienza o da sia negligenza, schi vain el plan a plan solitamaing <lb/>
tantüna al punct da recognoscher, cha tuottas littas sun discutablas; o almain <lb/>
accepta el con calma eir üna sentenza, ch' el craja ingüsta, basta ch' el <lb/>
haja la satisfaziun interna, d' avair fat seis dovair: el fa la pel düra, sco <lb/>
30 chi 's soula dir, e que ais l' unica chosa, chi 'l salva. Tuot otramaing <lb/>
get que con nos Pallioppi: invece da 's quietar e da' s pradar col ir dels <lb/>
ans, dvantet el saimper plü agità e plü sensibel, e mincha process pers eira <lb/>
ün veritabel martiri per el ed üna paina per quels, chi eiran intuorn el. <lb/>
In quaist möd dimena as retret Pallioppi vieplü na be dalla vita <lb/>
35 publica, ma eir dal exercizi da sia vocaziun. La satisfacziun, ch' el <lb/>
tscherchet in van in sia vocaziun, chattet el tant plü richamaing in seis <lb/>
stüdis filologics; … e ch' el podess vair il früt, chi ais creschü da sia semenza, <lb/>
… schi füss el sgür eir plü containt col success da seis operar in <lb/>
favur della lingua romantscha, co que ch' el podaiva esser, cur cha la <lb/>
40 mort inexorabla il sdrappet davent da sia lavur. </body> </text></TEI>