Giovannes Mathis
535
aunz giarsun, zieva soci, zieva patrun. Uschea la vita da Mathis ais üna
vaira vita engiadinaisa. In quista sa vita vaiva 'l vis ed imprains e resentieu
… que cha taunts oters da sieus compatriots haun vis e resentieu eir
els. Be cha 'ls oters nun eiran poets e nun savaivan s' exprimer da
poets. Mentre cha el vaiva vis ed observo; e cunschand las chosas, e 5
siand qualificho a 'nd discuorrer possedaiva auncha tiers il dun prezius da
savair s' exprimer e scriver in ün möd cha sas ouvras meritan da dürer.
Uschea Mathis ais dvanto il „Meistersinger“ dell' Engiadina.
Vains ditt cha 'l eira qualificho lotiers tres sa vita e la profuonda
cunschentscha della vita engiadinaisa. Ma queco nun vess basto per fer 10
ün Giovannes Mathis. Per que voul que traunter oter ün temperamaint
ed üna sensibilited superiura da poet ed ün grand dun d' observaziun.
Difatti, il poet vezza chosas cha nus oters nun vzains; el oda vuschs cha
nus oters nun udins; el ho ideas cha nus oters nun vains. E que cha 'l
observa retegna 'l cun memoria da fier per anns ed anns e so reprodür 15
cun vivacited, cun forza ed evidenza. Ch' ün legia be sa descripiziun da
tscherts tips cha 'l poet ho observos in sia infanzia!
Mathis avaiva las qualiteds da poet. Ma que nun bastaiva. Perche
quistas qualiteds eiran latentas, eiran zuppedas. Que eira necessari cha 's
manifestan, cha cumperan e 's muossan alla glüsch del dì. Per que vulaiva 20
… que qualchosa chi sdasda our il poet, ün grand impuls, avvenimaints
capabels da l' impressiuner profuondamaing e da 'l fer sentir il bsögn de
creer ouvras poeticas. Che avvenimaints l' haun do quist impuls? Lossupra
… vains fingiò ditt noss idea: seguond nus, Mathis ho survgnieu quist
impuls tres sieus viedis nell' ester. 25
El ho saimper amo profuondamaing l' Engiadina. E la sort ho
vulieu cha 'l passa lungs anns dalöntsch da sa patria. Partenzas e cumgios
… al daivan mincha vouta ün sconquass al cour. E in terras lontaunas
l' increschantüna l' assagliva, potenta, scu cha l' ho assaglieu il sudo
schvizzer a Strassburg sülla schanza. Allura sieus impissamaints viaggiaivan 30
sur munts e vals in patria, a Schlarigna; … el revzaiva Schlarigna, sa chesa,
ils sieus, ils amihs da sa bella giuventüna. E que cha 'l vzaiva cun
l' ögl del spiert, cumanzett el a descriver — a descriver in sieu idiom,
in noss cher rumauntsch. Que eira sieu refugi nellas uras d' increschantüna.
… Uschea Mathis ais dvanto poet tres l' amur da sieu pajais, amur 35
affino tres lungias absenzas. Ma scha que ais vaira cha la dmura nell' ester
ho do il prüm impuls a sa producziun poetica, schi dall' otra vart quista
dmura ho bain eir ritardo sieu svilupp. Vains vis cha Mathis nun eira
all' ester ne per spass ne per ludi; … el eira all' ester per lavurer. E lavuro
ho 'l indefessamaing. Uschea restaiva poch temp per otras occupaziuns, 40
<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> Giovannes Mathis <lb/>
535 <lb/>
aunz giarsun, zieva soci, zieva patrun. Uschea la vita da Mathis ais üna <lb/>
vaira vita engiadinaisa. In quista sa vita vaiva 'l vis ed imprains e resentieu <lb/>
… que cha taunts oters da sieus compatriots haun vis e resentieu eir <lb/>
els. Be cha 'ls oters nun eiran poets e nun savaivan s' exprimer da <lb/>
poets. Mentre cha el vaiva vis ed observo; e cunschand las chosas, e 5 <lb/>
siand qualificho a 'nd discuorrer possedaiva auncha tiers il dun prezius da <lb/>
savair s' exprimer e scriver in ün möd cha sas ouvras meritan da dürer. <lb/>
Uschea Mathis ais dvanto il „Meistersinger“ dell' Engiadina. <lb/>
Vains ditt cha 'l eira qualificho lotiers tres sa vita e la profuonda <lb/>
cunschentscha della vita engiadinaisa. Ma queco nun vess basto per fer 10 <lb/>
ün Giovannes Mathis. Per que voul que traunter oter ün temperamaint <lb/>
ed üna sensibilited superiura da poet ed ün grand dun d' observaziun. <lb/>
Difatti, il poet vezza chosas cha nus oters nun vzains; el oda vuschs cha <lb/>
nus oters nun udins; el ho ideas cha nus oters nun vains. E que cha 'l <lb/>
observa retegna 'l cun memoria da fier per anns ed anns e so reprodür 15 <lb/>
cun vivacited, cun forza ed evidenza. Ch' ün legia be sa descripiziun da <lb/>
tscherts tips cha 'l poet ho observos in sia infanzia! <lb/>
Mathis avaiva las qualiteds da poet. Ma que nun bastaiva. Perche <lb/>
quistas qualiteds eiran latentas, eiran zuppedas. Que eira necessari cha 's <lb/>
manifestan, cha cumperan e 's muossan alla glüsch del dì. Per que vulaiva 20 <lb/>
… que qualchosa chi sdasda our il poet, ün grand impuls, avvenimaints <lb/>
capabels da l' impressiuner profuondamaing e da 'l fer sentir il bsögn de <lb/>
creer ouvras poeticas. Che avvenimaints l' haun do quist impuls? Lossupra <lb/>
… vains fingiò ditt noss idea: seguond nus, Mathis ho survgnieu quist <lb/>
impuls tres sieus viedis nell' ester. 25 <lb/>
El ho saimper amo profuondamaing l' Engiadina. E la sort ho <lb/>
vulieu cha 'l passa lungs anns dalöntsch da sa patria. Partenzas e cumgios <lb/>
… al daivan mincha vouta ün sconquass al cour. E in terras lontaunas <lb/>
l' increschantüna l' assagliva, potenta, scu cha l' ho assaglieu il sudo <lb/>
schvizzer a Strassburg sülla schanza. Allura sieus impissamaints viaggiaivan 30 <lb/>
sur munts e vals in patria, a Schlarigna; … el revzaiva Schlarigna, sa chesa, <lb/>
ils sieus, ils amihs da sa bella giuventüna. E que cha 'l vzaiva cun <lb/>
l' ögl del spiert, cumanzett el a descriver — a descriver in sieu idiom, <lb/>
in noss cher rumauntsch. Que eira sieu refugi nellas uras d' increschantüna. <lb/>
… Uschea Mathis ais dvanto poet tres l' amur da sieu pajais, amur 35 <lb/>
affino tres lungias absenzas. Ma scha que ais vaira cha la dmura nell' ester <lb/>
ho do il prüm impuls a sa producziun poetica, schi dall' otra vart quista <lb/>
dmura ho bain eir ritardo sieu svilupp. Vains vis cha Mathis nun eira <lb/>
all' ester ne per spass ne per ludi; … el eira all' ester per lavurer. E lavuro <lb/>
ho 'l indefessamaing. Uschea restaiva poch temp per otras occupaziuns, 40 </body> </text></TEI>