<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 534 Rudolf A. Gianzun <lb/>
intelligenza e bunted. Nel 1870, Mathis as cumprett aint vschin da Schlarigna. <lb/>
… Lò quintaiva 'l da ster definitivamaing, in pos. Ma que nun fütt <lb/>
pussibel. Nel 1877, muritt Sar Teodor Rocco, dschender da noss poet, <lb/>
stabilieu a Genova, inua el possedaiva duos negozis, ex Fonio. Quists <lb/>
5 negozis in seguit della mort da Sgr. Rocco vaivan pers lur direcziun. <lb/>
Uschea, in nom da Dieu noss Giovannes Mathis as deciditt da banduner <lb/>
aunch üna vouta l' Engiadina e dad ir cun sa famiglia a Genova a surpigler <lb/>
… quella direcziun. A Genova rastett el fin als 1890, lavurand nels <lb/>
negozis, in „Fossetel“, — e scrivand vi da sas ouvras. Nel 1890, Mathis <lb/>
10 turnett a Crasta. Lò passa 'l sa bella ed unureda vegldüna, fras-ch … da <lb/>
chüerp e da spiert, cunschieu da tuotts scu barba Giovannes, venero da <lb/>
tuotts chi 'l cunuoschan scu vair hom da bain e cour d' or. Lò viva 'l <lb/>
in sencha pesch. Parva domus, magna quies. La sted pigla 'l sa pas-cha … <lb/>
e as parta per Spuondas u Charnadüra a cultiver sieu sport favorieu. La <lb/>
15 prümavaira, cur cha la val ais auncha tuott alva da naiv, vo 'l zieva las <lb/>
pochas terrenzlas a cler las prümas fluors. Mincha di cumpera' l al cafè <lb/>
all' Hotel Murail. E saimper ho 'l per mauns qualche lavur, qualche <lb/>
scrivanda. <lb/>
Beatus ille qui procul negotiis <lb/>
. . . . Ad multos annos, barba Giovannes! … <lb/>
20 Tela ais in pochs pleds la vita da Giov. Mathis. Que ais la vita <lb/>
classica, la vita tipica dell' Engiadinais da sieu temp. <lb/>
Cun sosas larmas e cordöli il giuven Engiadinais abbanduna sa patria <lb/>
El vo nell' ester, tar compatriots; … el fo il giarsun pastizzier. El lavura <lb/>
ferm e bain, anns ed anns; el spargna per pudair turner in patria a passer <lb/>
25 üna sted allegra. Pü tard scha que vo, bain evra 'l svess buttía u café. El <lb/>
marida ün' Engiadinaisa. E scha tuott vo bain, schi cun l' ir dels anns <lb/>
as fo 'l üna faculted, as retira in patria e viva in sencha pesch. <lb/>
In generel Mathis ho fatt tres quista vita eir el. E quista sia vita <lb/>
al qualifichescha in möd excepziunel ad esser noss poet engiadinais. Nun ais <lb/>
30 bsögn da dir perchè; que ais cler. El ho vis l' Engiadina vegla. El ho <lb/>
vis la transiziun. El vezza l' Endina nouva. Daspö taunts anns ho 'l vis <lb/>
ed observo Engiadina ed Engiadinais cun sieus buns ögls chi vezzan cler. <lb/>
Ma per cunuoscher vairamaing Engiadina ed Engiadinais nun basta que <lb/>
da cunuoscher l' Engiadina svessa. Ün stu eir cunuoscher l' ester, las <lb/>
35 colonias d' Engiadina per il muond intuorn. E Mathis cunuoscha l' ester <lb/>
e las colonias engiadinaisas nell ester; scha 'l ais sto pü cu 3 anns a <lb/>
Bruxelles e 22 anns a Toulon e 13 anns a Genova! E nell' ester Mathis <lb/>
ho fatt il classic mister da noss emigrants: el ais sto pastizzier. Mincha <lb/>
Engiadinais, rich e pover, ot e bass, faiva il pastizzier; nun ais oter cu <lb/>
40 güst cha hegia fatt da pastizzier eir noss poet. E „von der Pike auf“: … </body> </text></TEI>