<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> Survista della literatura ladina 601 <lb/>
Zuoz, 1613, ün' informaziun cristiana, in idiom d' Engiadina ota, vertida <lb/>
our dal tractat latin del Dr. Zach. Ursinus, Silesius. <lb/>
Recapituland in cuort relev, cha nus nels imprimats da prüma <lb/>
perioda avains: fiblas e catechisems per l' instrucziun dels infants, informaziuns <lb/>
… pels confirmands, oraziuns e predgias pels adults, il nov Testamaint 5 <lb/>
… ed üna pitschna part del vegl, sco eir il Psalterio per tuots, quaist <lb/>
ultim pustüt per plaschaivla e dalettaivla edificaziun in baselgia, chasa e <lb/>
plaz da giuventün, o eir da filunzas e da paurs. <lb/>
Crai da stovair, per avair la survista da nossa prüma perioda quant <lb/>
possibel completta, revgnir amo üna vouta a Filip Gallicius, seis prüm 10 <lb/>
valent representant. Ed es remarcabel, cha dad el, il quai sco caplan a <lb/>
Chamuas-ch … fingia da seis prüm arrivo, dals 1522 davent, ad agreabla <lb/>
surpraisa e grand agradimaint del comün pövel in sias bain frequentadas <lb/>
predgias saimper s' inserva del idiom del pajais, del ladin, e scriva fingia <lb/>
l' an 1537 e forsa eir avant chanzuns in quaist idiom, non as posseda 15 <lb/>
ingüns imprimats, ne manuscrits ladins. Sco cha Champel, il cronist, <lb/>
relatescha, schi ha' l l' an 1536 tradüt tanter oter ils desch commandamaints <lb/>
… in dialect d' Engiadina bassa, e bainbod dopo eir alchüns chapitels <lb/>
della Genesis per Benvenuta Champel our dal ebraic 1). Que es i pers e <lb/>
non constà neir in manuscrit. Possibel, cha da Saluz deriva la Taevla 20 <lb/>
dels 1552 o forsa eir 1550, il prüm imprimat ladin, e cha quella füt da <lb/>
Bivrun be con sia traducziun del catechisem da Comander amplifichada <lb/>
e promovüda alla stampa. E' m vol quaist parair fich probabel. Constatar <lb/>
… pero non poss que. Sainza dubi cha Saluz tras sias predgias e <lb/>
tras sia conversaziun ha insinuà a Travers, da metter l' an 1527 sia 25 <lb/>
chanzun ladina eir in scrit. La circonstanza, cha nus chattain prefaziuns <lb/>
da Gallizius alla testa tant del nov Testamaint da Bivrun, co eir del <lb/>
Psalterio da Champel condriza in mai la persvasiun, cha ambas duos <lb/>
quaistas ovras, fermas bastiuns del protestantismo tanter ils ladins, sajan <lb/>
statas erettas a seis genio, e cha in fondo dad el gniva il pussant ferment, 30 <lb/>
… il qual mettet quaists homens e tras quels l' inter pövel in fermentaziun <lb/>
… e salüdaivel movimaint. Gallicius füt quel, il qual con Travers <lb/>
normet la segnatura del temp e det a quel eir per l' avegnir sia taimpra. <lb/>
Travers, Bivrun e Champel stan e van tadland e guardand sün Saluz. <lb/>
Amo lönch davo sia mort, la quala tenor Champel 2) seguit l' an 1566 35 <lb/>
a Coira, appella Dorta, as disponind a tradüer la Bibla, a sia pia a beneficenta <lb/>
1) Ulr. Campell, zwei Bücher rätischer Geschichte nel archiv da Mohr, <lb/>
tom II, 424. <lb/>
2) Archiv da Mohr, II, 459. </body> </text></TEI>