<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> Giovannes Mathis <lb/>
537 <lb/>
gnir fattas. Co capita tuott in üna vouta ün Tizio qualunque tar noss <lb/>
poet; … el al quinta ün avvenimaint, ed al giavüscha instantemaing da vulair <lb/>
fer üna poesietta lossupra. Primo, l' avvenimaint ais solitamaing fich <lb/>
banel, roba chi accada mincha dì: Caio ho vis la glüsch del dì, u Sempronio <lb/>
… as marida, u il tatt da Tizio ais mort. Scu ditt, que sun avvenimaints 5 <lb/>
… banels chi nun comportan solitamaing üna granda elevaziun lirica. <lb/>
Inoltre, ils poets and haun discurrieu millieras da voutas; Giovannes Mathis <lb/>
sulett forsa dunzainas da voutas. In quistas condiziuns, che as ho que <lb/>
da dir da nouv? Auncha sch' ün vess ün po temp. Ma na, que as tratta <lb/>
da fer spert: Caio stu gnir battagio, Sempronio nun vezza l' ura da 's 10 <lb/>
marider, el ho prescha; ed il tatt da Tizio stu gnir sepulieu. Dunque il <lb/>
poet fo spert! Uschea ais que bain inevitabel cha mincha pled nun po <lb/>
gnir pso sün la paisa dell' or. <lb/>
Ch' ün legia las poesias d' occasiun da Caderas e ün farò necessariamaing <lb/>
… la medema experienza. La disgrazcha nun ais granda. Il scopo 15 <lb/>
da telas lavurettas nun ais minimamaing quel dad eriger ün monumentum <lb/>
aere perenius, ne d' aspirer all' immortalited. Na. Que as tratta unicamaing <lb/>
… da fer plaschair ün mumaint, da spordscher in amabla fuorma ün <lb/>
bun pled da gratulaziun u da confort nellas varias contingenzas della vita. <lb/>
Scha la lavuretta raggiundscha que scopo, schi tuott vo bain. E üngün 20 <lb/>
nun ho il drett da pretender da pü. E quist scopo, las poesias d' occasiun <lb/>
da Mathis al raggiundschan plainamaing. <lb/>
Mathis ho creo eir ouvras epicas: Romans, novellas, requints, anecdotas. <lb/>
… Lò ais sa forza e sieu elemaint. Lò lascha 'l d' vart ritmo e <lb/>
rima; ritmo e rima lian la fuorma; la fuorma nun ais libra; ritmo e 25 <lb/>
rima lian l' idea, l' idea nun ais libra, la stu fer per cummand. Diversamaing <lb/>
… nella prosa: lò la fuorma ais libra, l' idea ais libra, la po as <lb/>
mover in liberted, la po spassager a dretta e a schnestra, inavaunt e inavous. <lb/>
… Lò, nella prosa il scrittur po giodair la dutscha liberted, el po discuorrer <lb/>
… libramaing. Uschea fo eir noss Mathis. In sas ouvras da prosa 30 <lb/>
dial libramaing que cha sieu cour al disch. E sieu cour che al dial? <lb/>
Sieu cour al disch da discuorrer dall' Engiadina e dals Engiadinais. E el <lb/>
ubbedescha alla vusch da sieu cour; el discuorra d' Engiadina e d' <lb/>
Engiadinais; el discuorra dals giuvens e discuorra dals vegls; el discuorra da <lb/>
mattas e discuorra da matts; … el tratta ils temps vegls e tratta ils temps 35 <lb/>
nouvs. Tuott que chi ais Engiadina al sto a cour; ünguotta chi risguarda <lb/>
l' Engiadina nun 'l ais ester; ünguotta chi interessa l' Engiadina nun 'l <lb/>
ais memma pitschen. Engiadinais in vita e mort! <lb/>
El descriva ils giuvens, lur partenzas per l' ester, lur cumgios, lur <lb/>
retuorns in patria e las allegreas vacanzas. 40 </body> </text></TEI>