La canzun populara dils Rätoromontschs
311
magnats della Partsura. Gl' auctur de
quella „Gienard Balletta“ ha surviu
en Frontscha sco Gardlieutenant ma stend ses principis en contradicziun
diametrala cun la gasaca cotschna eis el turnaus a casa, nua ch' el era la
tema e sgarschur d' ina bureaucrazia marscha 1).
Ina schi remarcabla curteza, in aschi salau sgomiar, in tal sun popular 5
han fatg, che la canzun ha resonau dil Badus tochen Fiustermünz, pertgei
che gleiti ei suondau ina empau confusa versiun ladina.
Lein clauder nossa contemplaziun cun ina canzun sur dil meritau
patriot Jenatsch, quei gigantesc representant de siu tschantaner, el bien et
el schliet, in affon dil 17 avel tschantaner, quei temps ded ovras furiusas. 10
Per suenter sia mort ha nies poet ughiau de dar sia calcada d' asen al liun.
Ord il gron diember de canzuns ramontschas popularas ha igl auctur
de questa lavur citau per las diversas sorts mo entgins paucs exempels.
Il temps et l' extensiun d' in referat sco il hodiern lubeschan buc ded ira
pli detiglau. Mo aunc entgins plaids sur ils pasquils, ils quals jeu hai 15
voliu salvar si tochen la fin. Sut quei num capescha ins principalmein
ella Engiadina tut quellas canzuns improvisadas sur ina ne lautra persuna
per beffiar e far ella ridicula. Il manuscript cun il pasquil vegn lu il
bia pendius vid la casa dell' unfrenda ne vid in pal seif sper il stradun.
Savens eis el aunc enrihius cun carricaturas, Ha in giuven fèl sin ina 20
giuvna, ha zitgi fatg ina tupadat, ha in vilentau ses convischins, ei in mat
ne ina matta luschards; tut quei dat material tier pasquils. Ils biars de
quels cuozan mo schi ditg sco il cas, ch' els contan, ei en frestgia memoria,
auters aber che sedistinguan tras melodia e contegn daventan canzuns popularas
… ed ei dat lu ina gronda lavur ded eruir ord il text sin tgi e tgei 25
circumstanzia ei seien vigni componi. Principalmein la dertgira nauscha
cun sias sentenzias en vers deva occasiun tier nauschs
pasquils 2).
Cura che nus contemplain las canzuns popularas cheu sin il pupi
comparin nus a nussez sco igl um della botanica ch' ei duront ils emperneivels
… dis della rienta primavera ius ora sillas verdas pradas ed el stgir 30
uaul et ha rut giu las bialas flurs, purtau quellas a casa e mess denter
pupi grisch, e muossa lura igl unviern prendend neunavon siu herbari als
amitgs tgei bialas flurs sia patria hagi. Per sentir tgei forza magica quellas
canzuns han, duessen ei udir ellas en las melodias melancolicas dil pievel
grischun. Per lura sentessen ins tgei profund sen, tgei vers sentiments 35
ch' ellas contegnan. La melodia ei la claf della canzun populara. Udin
nus ina gada egl jester ina de quellas canzuns, lu tuorna nies spirt a
casa, avon nos égls sesaulzan las casettas grischas, nua che las neglas
1) Decurtins, Chrestomathie Bd. I, S. 364.
2) Eine Lücke im Manuskript.
<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> La canzun populara dils Rätoromontschs <lb/>
311 <lb/>
magnats della Partsura. Gl' auctur de <lb/>
quella „Gienard Balletta“ ha surviu <lb/>
en Frontscha sco Gardlieutenant ma stend ses principis en contradicziun <lb/>
diametrala cun la gasaca cotschna eis el turnaus a casa, nua ch' el era la <lb/>
tema e sgarschur d' ina bureaucrazia marscha 1). <lb/>
Ina schi remarcabla curteza, in aschi salau sgomiar, in tal sun popular 5 <lb/>
han fatg, che la canzun ha resonau dil Badus tochen Fiustermünz, pertgei <lb/>
che gleiti ei suondau ina empau confusa versiun ladina. <lb/>
Lein clauder nossa contemplaziun cun ina canzun sur dil meritau <lb/>
patriot Jenatsch, quei gigantesc representant de siu tschantaner, el bien et <lb/>
el schliet, in affon dil 17 avel tschantaner, quei temps ded ovras furiusas. 10 <lb/>
Per suenter sia mort ha nies poet ughiau de dar sia calcada d' asen al liun. <lb/>
Ord il gron diember de canzuns ramontschas popularas ha igl auctur <lb/>
de questa lavur citau per las diversas sorts mo entgins paucs exempels. <lb/>
Il temps et l' extensiun d' in referat sco il hodiern lubeschan buc ded ira <lb/>
pli detiglau. Mo aunc entgins plaids sur ils pasquils, ils quals jeu hai 15 <lb/>
voliu salvar si tochen la fin. Sut quei num capescha ins principalmein <lb/>
ella Engiadina tut quellas canzuns improvisadas sur ina ne lautra persuna <lb/>
per beffiar e far ella ridicula. Il manuscript cun il pasquil vegn lu il <lb/>
bia pendius vid la casa dell' unfrenda ne vid in pal seif sper il stradun. <lb/>
Savens eis el aunc enrihius cun carricaturas, Ha in giuven fèl sin ina 20 <lb/>
giuvna, ha zitgi fatg ina tupadat, ha in vilentau ses convischins, ei in mat <lb/>
ne ina matta luschards; tut quei dat material tier pasquils. Ils biars de <lb/>
quels cuozan mo schi ditg sco il cas, ch' els contan, ei en frestgia memoria, <lb/>
auters aber che sedistinguan tras melodia e contegn daventan canzuns popularas <lb/>
… ed ei dat lu ina gronda lavur ded eruir ord il text sin tgi e tgei 25 <lb/>
circumstanzia ei seien vigni componi. Principalmein la dertgira nauscha <lb/>
cun sias sentenzias en vers deva occasiun tier nauschs <lb/>
pasquils 2). <lb/>
Cura che nus contemplain las canzuns popularas cheu sin il pupi <lb/>
comparin nus a nussez sco igl um della botanica ch' ei duront ils emperneivels <lb/>
… dis della rienta primavera ius ora sillas verdas pradas ed el stgir 30 <lb/>
uaul et ha rut giu las bialas flurs, purtau quellas a casa e mess denter <lb/>
pupi grisch, e muossa lura igl unviern prendend neunavon siu herbari als <lb/>
amitgs tgei bialas flurs sia patria hagi. Per sentir tgei forza magica quellas <lb/>
canzuns han, duessen ei udir ellas en las melodias melancolicas dil pievel <lb/>
grischun. Per lura sentessen ins tgei profund sen, tgei vers sentiments 35 <lb/>
ch' ellas contegnan. La melodia ei la claf della canzun populara. Udin <lb/>
nus ina gada egl jester ina de quellas canzuns, lu tuorna nies spirt a <lb/>
casa, avon nos égls sesaulzan las casettas grischas, nua che las neglas <lb/>
1) Decurtins, Chrestomathie Bd. I, S. 364. <lb/>
2) Eine Lücke im Manuskript. </body> </text></TEI>