<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> La canzun populara dils Rätoromontschs <lb/>
311 <lb/>
magnats della Partsura. Gl' auctur de <lb/>
quella „Gienard Balletta“ ha surviu <lb/>
en Frontscha sco Gardlieutenant ma stend ses principis en contradicziun <lb/>
diametrala cun la gasaca cotschna eis el turnaus a casa, nua ch' el era la <lb/>
tema e sgarschur d' ina bureaucrazia marscha 1). <lb/>
Ina schi remarcabla curteza, in aschi salau sgomiar, in tal sun popular 5 <lb/>
han fatg, che la canzun ha resonau dil Badus tochen Fiustermünz, pertgei <lb/>
che gleiti ei suondau ina empau confusa versiun ladina. <lb/>
Lein clauder nossa contemplaziun cun ina canzun sur dil meritau <lb/>
patriot Jenatsch, quei gigantesc representant de siu tschantaner, el bien et <lb/>
el schliet, in affon dil 17 avel tschantaner, quei temps ded ovras furiusas. 10 <lb/>
Per suenter sia mort ha nies poet ughiau de dar sia calcada d' asen al liun. <lb/>
Ord il gron diember de canzuns ramontschas popularas ha igl auctur <lb/>
de questa lavur citau per las diversas sorts mo entgins paucs exempels. <lb/>
Il temps et l' extensiun d' in referat sco il hodiern lubeschan buc ded ira <lb/>
pli detiglau. Mo aunc entgins plaids sur ils pasquils, ils quals jeu hai 15 <lb/>
voliu salvar si tochen la fin. Sut quei num capescha ins principalmein <lb/>
ella Engiadina tut quellas canzuns improvisadas sur ina ne lautra persuna <lb/>
per beffiar e far ella ridicula. Il manuscript cun il pasquil vegn lu il <lb/>
bia pendius vid la casa dell' unfrenda ne vid in pal seif sper il stradun. <lb/>
Savens eis el aunc enrihius cun carricaturas, Ha in giuven fèl sin ina 20 <lb/>
giuvna, ha zitgi fatg ina tupadat, ha in vilentau ses convischins, ei in mat <lb/>
ne ina matta luschards; tut quei dat material tier pasquils. Ils biars de <lb/>
quels cuozan mo schi ditg sco il cas, ch' els contan, ei en frestgia memoria, <lb/>
auters aber che sedistinguan tras melodia e contegn daventan canzuns popularas <lb/>
… ed ei dat lu ina gronda lavur ded eruir ord il text sin tgi e tgei 25 <lb/>
circumstanzia ei seien vigni componi. Principalmein la dertgira nauscha <lb/>
cun sias sentenzias en vers deva occasiun tier nauschs <lb/>
pasquils 2). <lb/>
Cura che nus contemplain las canzuns popularas cheu sin il pupi <lb/>
comparin nus a nussez sco igl um della botanica ch' ei duront ils emperneivels <lb/>
… dis della rienta primavera ius ora sillas verdas pradas ed el stgir 30 <lb/>
uaul et ha rut giu las bialas flurs, purtau quellas a casa e mess denter <lb/>
pupi grisch, e muossa lura igl unviern prendend neunavon siu herbari als <lb/>
amitgs tgei bialas flurs sia patria hagi. Per sentir tgei forza magica quellas <lb/>
canzuns han, duessen ei udir ellas en las melodias melancolicas dil pievel <lb/>
grischun. Per lura sentessen ins tgei profund sen, tgei vers sentiments 35 <lb/>
ch' ellas contegnan. La melodia ei la claf della canzun populara. Udin <lb/>
nus ina gada egl jester ina de quellas canzuns, lu tuorna nies spirt a <lb/>
casa, avon nos égls sesaulzan las casettas grischas, nua che las neglas <lb/>
1) Decurtins, Chrestomathie Bd. I, S. 364. <lb/>
2) Eine Lücke im Manuskript. </body> </text></TEI>