<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 308 Caspar Decurtins <lb/>
sedischavel e gisiatavel tschentanè, nua che las undas dellas partidas politicas <lb/>
sburflaven daven dal crap Alma entochen al Badus, nua ch' il pievel era <lb/>
mintga moment parigiaus cun las armas enten maun meter si ina nova <lb/>
dertgira per truar traditurs. Con vehements il combat era lu capin nus, <lb/>
5 sche nus contemplein ils umens ch' ein daventai in' unfrenda de quel. E <lb/>
tier quei temps meina nus anavos la canzun politica e betta ina sgarscheivla <lb/>
glisch silla greta e pissiun, che muentava ils cors, ils sanguinus sentiments <lb/>
… e sgarscheivlas acziuns 1). Quella canzun, ch' ils inimitgs dil grond <lb/>
um han rasau ora per better lozza silla frestgia fossa fa a nus endamen <lb/>
10 las nenias dil pievel retic. Tier els sco tier tut ils pievels primitifs vesein <lb/>
nus che la dolur e tristezia sur la mort dils cars semuossa en gronda <lb/>
vehemenza e viva forza. Quels carstgiauns als quals la cultura ha aunc <lb/>
bucca mussau de constrenscher lur sentiments en certas fuormas e plaids, <lb/>
expriman la dolur de lur cor en ault grir e bargir, en improvisiuns de dolur <lb/>
15 e tristezia. La viva dolur, las bialas regordientschas vid ils morts expriman <lb/>
ei savens dadault e sut l' impressiun della tristezia nescha la canzun. Nus <lb/>
anflain tier tuts pievels primitivs canzuns, las qualas deploreschan lur <lb/>
morts, contan lur ovras e seregordan dad els. Cun tgei poesia exprima <lb/>
David sia dolur sulla mort de Jonathan e Saul ella <lb/>
canzun: „O cuolms <lb/>
20 da Gilboa! sin vus crodi ne rugada ne plievgia ne seigien êrs dad unfrendas <lb/>
primizialas! Partgei che leu ei vegniu friu navend il scut dils heros, il <lb/>
scut de Saul, sco sch' el fuss buca unschius cun jeli. Il balester de Jonathan <lb/>
tschessava buc dal saung dils mazzai ne dal gras dils ferms e la spada de <lb/>
Saul turnava buc vidda. Saul a Jonathan carins e legreivels en lur vita <lb/>
25 ein er en lur mort buca spartgî. Els fuvan pli sperts che evlas, pli ferms <lb/>
che liuns.“ <lb/>
Da forza dramatica ei il lament per Hector el davos cant della Illias. <lb/>
Ils Indians moribunds contan sez lur lamento. En tuttas valladas grischunas <lb/>
er' ei avon igl usit de cantar sil miert ina canzun de tristezia, in lamento. <lb/>
30 Fetg biaras de quellas ein aunc semantenidas principalmein ord la Giadina, <lb/>
schegie ch' ei gliei el cuors dil temps e sut l' influenza della cultura entrau <lb/>
en quei cant enzitgei pedantic semegliont al Meistergesang dils tudestgs, <lb/>
tutina s' expriman en biars de quels lamentos ina naturala dolur, ina viva <lb/>
tristezia e profunds sentiments. Cheu suonda in lamento ord Schoms 2). <lb/>
35 Fetg savens sescomian las persunas el plirar e cantar. Il lamento <lb/>
survegn in caracter dramatic sco en sequent lamento engiadines sur la mort <lb/>
de treis giuvens Sar Chasper Men e Tôna Muos: <lb/>
1) Im Manuscripte eine Lücke. <lb/>
2) Im Manuscript fehlt das Klagelied. </body> </text></TEI>