<TEI> <teiHeader> <fileDesc> <titleStmt> <title type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition>Digitalisierte Ausgabe</edition> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">1</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Köln</pubPlace> <publisher> <orgName>Sprachliche Informationsverarbeitung, Universität zu Köln</orgName> <email>buero@spinfo.uni-koeln.de</email> <address> <addrLine>Albertus-Magnus-Platz</addrLine> <addrLine>50923 Köln</addrLine> </address> </publisher> <availability> <licence target="http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/de/"> <p>Distributed under the Creative Commons Attribution-NonCommercial 3.0 Unported License.</p> </licence> </availability> </publicationStmt> <sourceDesc> <bibl>Decurtins, Caspar: Rätoromanische Chrestomathie</bibl> <biblFull> <titleStmt> <title level="m" type="main">Rätoromanische Chrestomathie</title> <author> <persName> <surname>Decurtins</surname> <forename>Caspar</forename> </persName> </author> </titleStmt> <editionStmt> <edition n="1"/> </editionStmt> <extent> <measure type="pages">7260</measure> </extent> <publicationStmt> <pubPlace>Erlangen</pubPlace> <publisher> <name>Vollmöller, Karl</name> </publisher> </publicationStmt> </biblFull> <msDesc> <msIdentifier> <repository>Digizeitschriften.de</repository> </msIdentifier> <physDesc> <typeDesc> <p>Chrestomatie</p> </typeDesc> </physDesc> </msDesc> </sourceDesc> </fileDesc> <encodingDesc> <p>Dieses Werk wurde in XML/TEI P5 kodiert.</p> </encodingDesc> <profileDesc> <langUsage> <language>Rhaeto Romanic</language> </langUsage> <textClass></textClass> </profileDesc> </teiHeader> <text> <body> 306 Caspar Decurtins <lb/>
tema e tristezia empleneschan nus schon ils adieus de bab e mumma, igl <lb/>
ani che sefenda lei negin dubi, tgei fin nus veigien de mirar a vigniend, <lb/>
schi pauc sco il tiglier che rumpa. E con biala ei la fin, en tgei casta <lb/>
poesia exprima ella il patertgament che l' amur survarghi la fossa e cuozi <lb/>
5 pli ditg che la veta. Sco en la ballada norwegica Bendik et Arolilja, ella <lb/>
canzun schweda „Hilla Hilla“, ella romanza portugiesa „Graf Nillo“, ella <lb/>
ballada scota „Gugliem e Margreta“, egl grondius epos dil genial Gotfried <lb/>
de Strassburg sembraunclan las flurs che creschan ord lur fossa. Tuts ils <lb/>
patertgiaments abstracts ha il pievel cun sia forza plastica midau en acziuns; <lb/>
10 tgei diember de paralelismus e muontonta repetiziun de plaids! Senza pli <lb/>
liunga exposiziun entscheiva ella cun in dialog, e salva tras a tras in <lb/>
caracter viv dramatic. Ei glei in viv maletg rechs de colurs, che nus <lb/>
porscha nossa ballada. Giu dall' aulta tuor resunan ils zens, ils quals prendan <lb/>
suenter il meini dil pievel part vid tut quei che daventa a lur peis, ed <lb/>
15 Uhland di cun raschun Schiller hagi buca plidau ord il cor dil pievel <lb/>
cantond il cuors: (fehlt). <lb/>
Sche nus legin atras cun adatg questa ballada, sche capin nus tgei <lb/>
Göthe manegia cu el tschontscha dal „Keck Wurf“ della canzun populara. <lb/>
Con rehas e differentas ein cheu las situaziuns, con castas figuras, tgei <lb/>
20 logica e consequenza ei igl entir, tgei vivacitad e melodia! Cheu sentin nus <lb/>
ils paliats d' in salvadi Apollo, che falescha mai la noda. Aunc ina semiglionta <lb/>
… ballada ord il Sursilvan savessan nus zitar. A tala quala maunca <lb/>
il rem, in mussament d' aulta vegliadetgna. <lb/>
Lein contemplar empau la canzun historica politica. Tier in pievel, <lb/>
25 l' historia dil qual ei ina raquintaziun de combats per sia libertad, sto la <lb/>
canzun historica flurir. Pertgei ch' il pievel surdava als beadis sias valerusas <lb/>
ovras buca sin purgameina, mo bein ella viva canzun e quei monument era <lb/>
pli grondius che quels d' irom. La canzun sescheva udir ell' entira tiara <lb/>
ord la bucca ed all' ureglia de mintgin, mantaneva la memoria dils antenats <lb/>
30 e stimulava il cor giuvenil de suondar il glorius exempel. <lb/>
Quellas canzuns sur dellas gloriusas battaglias e sanguinus combats, <lb/>
sur dils valerus herox eran il bia cantadas da guerriers, che vevan sez <lb/>
smanau la spada e fretg lontscha e che savevan segloriar sco Weit Weber, <lb/>
igl ex. … cantadur della battaglia de Murten: <lb/>
35 Vit Weber hat dies lied gemacht <lb/>
er ist selbs gewesen an der schlacht. <lb/>
Ei gliei de deplorar che mo paucas brustgas de quei cant epic ein <lb/>
restadas a nus. Quellas engraziein nus agl imortal Durich Chiampel, il <lb/>
bab della historia retica che enconuscheva cert in gron diember de talas <lb/>
40 canzuns; enqual gadas quitein nus en sia historia d' udir aunc suns de </body> </text></TEI>